زندگی در فضا و بلاهای ایجاد شده برای فضانوردان

زندگی در فضا این بلاها را بر سر ‌فضانوردان می‌آورد؟

زندگی ‌درفضا ‌فضانوردان بازنشسته امروزی را با مشکلات متعددی مواجه کرده است.

به گزارش خبرنگار علمی باشگاه خبرنگاران، کارشناسان اعلام کرده‌اند زندگی در فضا و ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌تواند آسیب ها و صدمات فراوانی به ‌فضانوردان وارد کند که از آن جمله می‌توان به احساس بیماری، استفراغ، سرگیجه و عدم توانایی حفظ تعادل به مشکلات و آسیب های مغزی، از دست دادن هماهنگی بین دست و چشم، مشکلات حاد بینایی، پوستی و نرمی استخوان‌ها اشاره کرد.

گفتنی است بر اساس آزمایشات صورت گرفته حدود 4هفته طول می‌کشد تا ‌فضانوردان در فضا به نوعی حالت تطبیقی با شرایط وزنی موجود در فضا دست یابند.

بررسی ها نشان می‌دهند اغلب ‌فضانوردان برای تطبیق پیدا کردن با شرایط بی وزنی از ‌تردمیل کمک می‌گیرند و هر روز ساعت ها مجبور به انجام ورزش های استقامتی و کششی هستند.

با وجود منحصر به فرد بودن زندگی در فضا، اما کارشناسان هشدار می‌دهند زندگی در فضا عوارض جبران ناپذیر بر سلامت روحی و جسمی ‌فضانوردان می‌گذارد.

کارشناسان برای رفع مشکل بر هم خوردن احساس تعادل در ‌فضانوردان نوعی دستگاه‌های ورزشی منحصر به فرد تولید کرده‌اند که می‌تواند به حفظ حالت تعادل و بر طرف کردن حالت سرگیجه، تهوع و کرختی ‌فضانوردان منجر شود.

کارشناسان در عین حال هشدار داده‌اند در معرض قرار گرفتن تابش های اشعه‌های کیهانی می‌تواند سبب آسیب جدی به سلول های مغزی، زوال زود‌هنگام مغز، کوچک شدن و در اصطلاح ؟ مغزی و حتی بروز تومور‌های مغزی منجر شود.

یکی از اصلی ترین چالش‌های کارشناسان صنایع فضایی کم کردن اثرات جانبی زندگی در فضا پس از بازگشت به زمین در فضا‌نوردان است.

امروزه اغلب فضا‌نوردان به ویژه ‌فضانوردان بازنشسته در سنین میانسالی و سالمندی با مشکلات مختلفی مانند ابتلا به انواع سرطان‌ها به ویژه سرطان پوست، آب مروارید، پوکی استخوان شدید و حتی بیماری های اعصاب و روان مواجه هستند.

بسیاری از ‌فضانوردان به ویژه اگراقامت طولانی مدت در فضا داشته باشند هنگام فرود درسطح زمین دچار مشکل حفظ تعادل شدید می‌شوندو اغلب اوقات باید به صورت نشسته و یا خوابیده از سفینه خارج شوند و مدتی تحت نظر پزشکان بمانند تا بتوانند به حالت ایستاده طبیعی درآیند.

بر اساس تحقیقات آماری، ‌فضانوردانی که به عنوان اولین نفرات راهی سفرهای فضایی شده‌اند بسیار بیشتر از دیگران دچار بیماری های اعصاب و روان شده‌اند و حتی برخی از آن ها مدتی تحت نظر مشاوره‌های اعصاب و روان و بستری در کلینیک‌های تخصصی قرار گرفته‌اند.

با وجود اعلام تیم‌های کارشناسی جهت انتخاب بهترین ‌فضانوردان جهت اعزام به سیاره مریخ و انجام انواع آزمایشات پزشکی مربوط با حوزه‌های جسمی و روانی پژوهشگران هشدار می‌دهند امکان دارد در هنگام سفر فضایی طولانی مدت به مریخ که 2سال به طول می‌انجامد شرایط آرمانی اعصاب و روان ‌فضانوردان تحت ‌تأثیرقرار گرفته به اقداماتی غیر منطقی و جنون‌آمیز دست زنند.

همچنین تحمل بی‌وزنی به مدت ‌دوسال و یا حتی بیشتر در سفرهای فضایی می‌تواند سبب آسیب‌دیدگی شدید و حتی مرگ فضانورد قبل از رسیدن به مقصد سفر شود.

این مشکلات سبب شده تا برخی کارشناسان اعلام کنند که به جای انسان ها ‌روبات ها ابتدا به سفرهای فضایی طولانی‌مدت فرستاده شوند و در گام‌های آتی همزمان با پیشرفت علوم و کاهش زمان سفرهای فضایی از مبدأ به مقصد انسان ها به فضا ارسال شوند.

خوابیدن و استحمام در فضا

 

نحوه استحمام و خواب در فضا
تنها موردی که کمبود آن در ایستگاه به خوبی احساس می شود، دوش حمام است.
به گفته پاییت بی وزنی که باعث خواب عمیق فضانوردان می شود آنها را از حمام مفرح صبحگاه محروم می کند زیرا در بی وزنی، چکیدن آب بر روی سر افراد کاملا غیر ممکن است.
فضانورد کانادایی ساکن ایستگاه فضایی بین المللی در مصاحبه ای با ناسا قسمتی از شرایط زندگی فضانوردان در این پایگاه مداری از جمله نحوه خواب آنها را شرح داد.
شاید فضانوردان در مدار زمین ناچار به انجام کارهای بسیار سختی از جمله ساختن یک ایستگاه 100 بیلیون دلاری باشند اما به طور قطع خوابیدن از جمله این کارهای سخت به شمار نمی رود.
در واقع به خواب رفتن در فضا بسیار راحت است زیرا به گفته جولی پاییت فضانورد کانادایی ایستگاه بین المللی فضایی که به مدت یک هفته در ایستگاه اقامت داشته است می توان بدون وجود مزاحمت کشش گرانشی به راحتی به خواب رفت.
به گفته وی فضانوردان در مدار بسیار راحت می خوابند. هر فرد برای خود کیسه خوابی دارد که در هنگام خواب در آن معلق است.
کیسه های خواب نیز درون اتاقک معلق است و تنها کاری که باید انجام داد، اتصال کیسه خواب با قسمتی از اتاقک است زیرا به گفته پاییت ممکن است در طول شب از قسمتی از اتاق به قسمتی جابجا شد که فرد انتظار حضور در آن قسمت را ندارد.
کوئیچی واکاتا فضانورد ژاپنی که به مدت 4/5 ماه از زندگی خود را در ایستگاه سپری کرده، معتقد است وصل بودن کیسه خواب به قسمتی از بدنه اتاقک بسیار مهم است زیرا در غیر اینصورت احتمال برخورد با رایانه های بسیار حساس و تجهیزاتی که فعال یا غیر فعال شدن ناگهانی آنها منجر به فاجعه خواهد شد، وجود دارد.
تنها موردی که کمبود آن در ایستگاه به خوبی احساس می شود، دوش حمام است. به گفته پاییت بی وزنی که باعث خواب عمیق فضانوردان می شود آنها را از حمام مفرح صبحگاه محروم می کند زیرا در بی وزنی، چکیدن آب بر روی سر افراد کاملا غیر ممکن است.
اسکای لب، اولین ایستگاه فضایی آمریکا و ایستگاه روسی میر دارای تجهیزات حمام بوده اند و فضانوردان می توانستند به راحتی از این تجهیزات استفاده کنند.
بر اساس گزارش ام اس ان بی سی، با این حال در ایستگاه فضایی فضانوردان از آب پاشی مخصوص برای شستشو استفاده کرده و موهای خود را با کمک شامپویی خشک و بدون نیاز به آب پاک نگاه می دارند.

اگر فضانوردی در فضا بمیرد؟

از زمان اجرای مأموریت‌های سرنشین‌دار آپولو و با مطرح‌شدن بحث‌های جدی درباره ماموریت‌های فضایی بیشتر، این پرسش برای جامعه علمی مطرح است که چنانچه فضانوردی در فضا بمیرد، با جسد وی باید چه کار کرد؟

به گزارش ایسنا، در حال حاضر فضانوردان در هر بار، فقط شش ماه را در ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) سپری می‌کنند و معاینات فشرده پزشکی را پیش از قرار گرفتن در فهرست نهایی پرواز فضایی پشت سر می‌گذرانند.

تاکنون کسی در ایستگاه بین‌المللی از دنیا نرفته و از گزارش‌های ناسا این گونه بر می‌آید که این آژانس در صورت جان‌باختن یک فضانورد در فضا، به دنبال ارائه راه چاره است. گرچه هنوز پروتکل رسمی درباره این موضوع ابلاغ نشده، اما فضانوردان تمریناتی را برای انجام اقدامات لازم در صورت از دنیارفتن یکی از همکارانشان انجام می‌دهند.

«کریس هادفیلد» در کتاب خود تحت عنوان «راهنمای یک فضانورد برای زندگی بر روی زمین»، از تمرینات نفس‌گیری موسوم به death sim که برای کمک به آماده‌کردن فضانوردان و این که در صورت مرگ یکی از همکارانشان چه کار کنند، می‌گوید. در این تمرینات، فضانوردان با نحوه واکنش نشان دادن به مرگ همکارشان آشنا می‌شوند.

ناسا طرح‌هایی را برای مأموریت‌های سرنشین‌دار به مریخ دارد و شرکت‌های خصوصی مانند مارس‌وان و اسپیس‌ایکس نیز پروژه‌هایی برای ساخت مستعمره‌های انسانی بر روی مریخ در ذهن دارند. تا تحقق‌بخشیدن به سفرهای سرنشین‌دار بر روی مریخ دهه‌هایی اندکی باقی است، اما آن‌ها حتمی به نظر می‌رسند.

بنابراین، سرانجام افرادی در فضا جانشان را از دست خواهند دارد، چه این رخداد بر روی مریخ باشد چه در سفر به سوی آن. در این میان، ساده‌ترین روش فرستادن جسد به خلا از طریق دریچه هوابند فضاپیماست. با این حال، به نظر می‌رسد یکی از قوانین بین‌المللی که بر حد و مرزهای کیهانی حکمرانی می‌کند، مانع از این کار می‌شود.

تفاهم‌نامه سازمان ملل نیز از واردکردن هر ماده اتلافی به فضا جلوگیری کرده و جسد نیز یکی از این مواد محسوب می‌شود. اجسادی که در فضا شناور می‌شوند، می‌توانند با فضاپیما یا حتی جسم شناور دیگر در سیارات بیگانه برخورد کنند و بقایای انسانی و هر باکتری و موجود زنده دیگری که در درون جسد زندگی می‌کنند، این سیارات را اشغال کنند.

همچنین، نمی‌توان جسد انسان را در طول مسافرت طولانی فضایی در فضاپیما نگه داشت، زیرا ممکن است که زندگی خدمه هم از لحاظ روانی و هم از لحاظ جسمانی به خطر بیافتد.

علاوه بر این، ساخت فضاپیماها بی‌نهایت هزینه‌بر هستند و افزودن یک مقبره به هر سامانه‌ای از این دست، چندین میلیون دلار هزینه‌ می‌برد.

یکی از جالب‌ترین پیشنهادهایی که در این زمینه شده، همکاری بین شرکت کفن‌و‌دفن Promessa و ناسا است. این طرح شامل کیسه خواب تنگی است که جسد انسان در درون آن قرار می‌گیرد و سپس در معرض دماهای منجمدکننده فضای خارج قرار می‌گیرد.

جسد منجمد دوباره در داخل فضاپیما قرار می‌گیرد و در آنجا به شدت مرتعش می‌شود تا این که از هم متلاشی شود. در نتیجه، کیسه‌ای حاوی غباری خاکی از جسد انسانی بر جای می‌ماند که می‌توان آن را در خارج از فضاپیما آویزان کرد تا زمانی که فضاپیما به مقصد برسد.

با این حال، هنوز درباره این که زمانی که فردی پس از فرود بر روی مریخ بمیرد، پاسخی ارائه نشده است. طرح‌های ناسا و شرکت مارس‌وان شامل افرادی است که محصولات مورد نیاز خود را بر روی این سیاره پرورش می‌دهند. یکی از ایده‌های کنونی استفاده از جسد انسان برای استفاده به عنوان کود است، اما هنوز مشخص نیست که آیا اجساد انسانی می‌توانند برای استفاده به عنوان کود مورد استفاده قرار بگیرند یا خیر.

به گفته «پاول والپول»، اخلا‌ق‌شناس زیستی ارشد ناسا، تاکنون بر روی زمین از این ایده استفاده نشده است و جوامعی وجود دارند که به شدت به کود نیاز دارند، اما از اجساد مردگان در این راستا استفاده نمی‌کنند.

مرگ یک موضوع عمیق انسانی است، اما برای یک فضاپیمای با مأموریت طولانی‌مدت، باید با آن از دیدگاه عملی و هزینه‌ای برخورد شود.

زندگی در فضا

آیا می‌دانستید زندگی انسان در فضا چگونه است؟ 

برخی از ما مایل باشیم سفری رویایی به فضا داشته باشیم اما آیا واقعا قادر به رفتن به این سفر هستیم؟

گذراندن تعطیلات در فضا یک سفر رویایی است که شاید برخی از ما مایل باشیم چنین سفری داشته باشیم اما آیا واقعا قادر به رفتن به این سفر هستیم؟

فضانورد کانادایی «کریس هادفیلد» جزئیاتی مانند حرکات روزمره و تغذیه زندگی در شاتل فضایی را نشان داده است که در ادامه مشاهده می‌کنید.

زمان زیادی طول می‌کشد تا در قوطی باز شود.

در فضا لطفا احساساتی نشوید چون اشک‌ها روی صورت باقی می‌مانند.

برای شستن دست‌ها از کیسه‌ای که دارای آب و صابون است باید استفاده کرد.

نان مانند چیپس ترد و زود خرد می‌شود.

بهترین راه بعد از مسواک زدن خوردن نعناست چون مجبور به قورت دادن خمیر دندان هستیم.

ناخن‌ها را باید روی یک جارو برقی گرفت.

سبزیجات مانند اسفناج در فضا خشک می‌شوند.

دسر شما مانند پودینگ سفت می‌شود.

برای کوتاه کردن موها باید از یک مکنده بزرگ استفاده کرد.

این کیسه برای استفراغ کردن است چون در فضا خیلی استفراغ می‌کنید.

شب در یک کیسه خواب و در یک جعبه کوچک می‌خوابید.

چلاندن حوله خیس اصلا کار آسانی نیست.

داستان شهادت حضرت زهرا

آغاز مصیبت

پس از خیانت سقیفه و تعیین خلیفه ناحق مسلمین عده ای از اصحاب که مخالف با خیانت سقیفه بودند در منزل دخت گرامی رسول خدا تحسن کردند. اما بعد..
 

ابوبکر ، قنفذ را نزد امیر الومنین(ع) فرستاد و عده ای کمک نیز به همراهش قرار داد . او آمد تا در خانه حضرت و اجازه ورود خواست ، ولی حضرت به آنان اجازه نداد . اصحاب قنفذ نزد ابوبکر و عمر بازگشتند در حالیکه آنان در مسجد نشسته بودند و مردم اطراف آن دو بودند و گفتند: به ما اجازه داده نشد. عمر گفت: بروید، اگر به شما اجازه داد وارد شوید و گرنه بدون اجازه وارد شوید .

آنها آمدند و اجازه خواستند. حضرت زهرا(س) فرمود: « به شما اجازه نمی دهم بدون اجازه وارد خانه من شوید» همراهان او بر گشتند ولی قنفذ ملعون آنجا ماند. آنان به ابوبکر و عمر گفتند: فاطمه چنین گفت، و ما از اینکه بدون اجازه وارد خانه اش شویم خودداری کردیم . عمر عصبانی شد و گفت : ما را با زنان چه کار است

سپس به مردمی که اطرافش بودند دستور داد تا هیزم بیاورند . آنان و خود عمر نیز همراه آنان هیزم برداشتند و آنها را اطراف خانه علی و فاطمه(ع) و فرزندانشان قرار دادند. سپس عمر ندا کرد بطوری که علی و فاطمه (س) بشنوند و گفت: «. بخدا قسم ، ای علی باید خارج شوی و با خلیفه پیامبر بیعت کنی و گرنه خانه را با خودتان به آتش می کشم .

حضرت زهرا (س) فرمود: ای عمر ، ما را با تو چه کار است؟ جواب داد: در را باز کن وگرنه خانه تان را به آتش می کشیم . فرمود: «ای عمر، از خدا نمی ترسی که به خانه من وارد می شوی؟» ولی عمر بار نگشت.

آتش زدن در خانه و مجروح شدن حضرت زهرا(س)

عمر  آتش طلبید و آن را بر در خانه شعله ور ساخت و سپس در را فشار داد و باز کرد .

حضرت زهرا(س) در مقابل او آمد و فریاد  زد : ـ یا ابتاه ، یارسول الله» عمر شمشیر را در حالیکه در غلاف بود بلند کرد و به پهلوی حضرت زد. آنحضرت ناله کرد :«یا ابتاه» عمر تازیانه را بلند کرد و بر بازوی حضرت زد . آنحضرت صدا زد:« یا رسول الله،ابوبکر و عمر با بازماندگانت چه بد رفتاری کردند»
 

دفاع امیر الومنین(ع) از حضرت زهرا(ع)

علی (ع) ناگهان از جا برخاست و گریبان عمر را گرفت و او را به شدت کشید و بر زمین زد و بر بینی و گردنش کوبید و خواست او را بکشد ولی سخن پیامبر (ص) و وصیتی را که به او کرده بود بیاد آورد و فرمود:« ای پسر صهاک، قسم به آنکه محمد را به پیامبری مبعوث نمود، اگر نبود مقدری که از طرف خداوند گذشته و عهدی که پیامبر با من نموده می دانستی که تو نمی توانی به خانه من داخل شوی»

دستور ابوبکر برای حمله و آتش زدن خانه

عمر فرستاد و کمک خواست . مردم هم آ»دند تا داخل خانه شدند ، و امیر المومنین(ع) هم سراغ شمشیر رفت.

 قنفذ ملعون نزد ابوبکر بر گشت در حالیکه می ترسید علی(ع) با شمشیر سراغش بیاید چرا که شجاعت و شدت عمل آنحضرت را می دانست. ابوبکر به قنفذ کفت:« برگرد ، اگر از خانه بیرون آ»د دست نگه دارید وگرنه در خانه اش به او هجوم بیاورید، و اگر مانع شد خانه را بر سرشان به  آتش بکشید » قنفذ ملعون آمد و با اصحابش بدون اجازه به خانه هجوم آوردند .  علی (ع) سراغ شمشیرش رفت ، ولی آنان زودتر به طرف شمشیر آنحضرت رفتند ، و با عده زیادشان بر سر او ریختند . عده ای شمشیرها را بدست گرفتند و بر آنحضرت حمله ور شدند و او را گرفتند و بر گردن او طنابی انداختند. 
 

مجروح شدن حضرت زهرا(ع) بدست قنفذ ملعون

حضرت زهرا(ع) جلوی در خانه ، بین مردم و امیر المومنین(ع)  مانع شد. قنفذ ملعون با تازیانه به آنحضرت زد. بطوریکه وقتی حضرت از دنیا می رفت در بازویش از زدن او اثری مثل دستبند بر جای مانده بود. 
 

شهادت حضرت زهرا(س) و محسن (ع)

قنفذ ملعون حضرت فاطمه(ع) را با تازیانه زد « هنگامی که خود را بین او و شوهرش قرارداد، و عمر پیغام فرستاد که اگر فاطمه بین تو و او مانع شد او را بزن.(خداوند لعنتش کند) قنفذ ملعون با غلاف شمشیر به فاطمه زهرا(س) حمله کرد و ضربه ای به او زد  او را به سمت چهار چوب در خانه اش کشانید و در را فشار داد بطوری که استخوانی از پهلویش شکست و جنینی سقط کرد، و همچنان در بستر بود تا در اثر همان شهید شد.

در روایتی منسوب به امام صادق(ع) آمده است که آن حضرت فرمود: آنچه که باعث قتل مادرم سلام الله علیها شد همان غلاف شمشیری بود که قنفذ بر او زد.

اولین سخنان حضرت علی (ع) پس از شهادت حضرت زهرا(س)

منزلت و جایگاه رفیع حضرت زهرا علیهاالسلام در نزد حضرت علی علیه السلام نشانگر اوج شخصیت زن در نگاه اوست، یک زن می‌تواند چنان بالا رود که مایه مباهات و افتخار امام (علیه السلام) گردد. اگرچه بیان عظمت مقام حضرت فاطمه علیهاالسلام در نزد حضرت علی علیه السلام خود ….

زهرا عصاره عصمت است. زهرا، آیینه پاکی است. زهرا زلال کوثر است. ای همیشه جاری! ای بهار کوتاه! ای ترنم باران وحی! در شکوه مقام تو حیرانم که معنویت رشته‌های چادرت دست نیاز می‌آویزد و معرفت به غبار آستان خانه‌ات بوسه می‌زند. برهوت این دنیای خاکی شایان میزبانی چشمه سار همیشه جاری تو را نداشت. تو که در آیینه زخم‌ها و داغ‌ها و در هجران پدر غریبانه زیستی و در وداع شبانه‌ات با پهلویی شکسته، خانه گلین را به امید آغوش بهشتی پدر ترک گفتی…

منزلت و جایگاه رفیع حضرت زهرا علیهاالسلام در نزد حضرت علی علیه السلام نشانگر اوج شخصیت زن در نگاه اوست، یک زن می‌تواند چنان بالا رود که مایه مباهات و افتخار امام (علیه السلام) گردد. اگرچه بیان عظمت مقام حضرت فاطمه علیهاالسلام در نزد حضرت علی علیه السلام خود تحقیق مستقلی می‌طلبد لکن در اینجا فهرست‌وار، به ذکر پاره‌ای از موارد، پرداخته شده تا بیانگر اوج مقام و مرتبه زن در نگرش حضرت باشد.

مباهات حضرت علی به همسری فاطمه علیهم االسلام

شخصیت بزرگی چون علی علیه السلام به همسری فاطمه علیهاالسلام افتخار می‌کند و همسری با او را برای خود فضیلت و ملاک برتری بر دیگران و شایستگی پذیرش مسئولیت‌های سنگینی چون رهبری جهان اسلام می‌داند. برخی از موارد که حضرت برای اثبات حقانیت خود به داشتن همسری فاطمه علیهاالسلام استناد فرموده‌اند عبارت است از:

* در پاسخ نامه‌ای به معاویه از جمله فضیلت‌ها و امتیازهایی که حضرت به آن اشاره می‌فرمایند این است که «بهترین زنان جهان از ماست و حمالة الحطب و هیزم کش دوزخیان از شماست.»(۱)

* در جریان شورای شش نفره که خلیفه دوم برای جانشینی وی را تعیین کرده بود حضرت خطاب به سایر اعضا فرمود: «آیا در بین شما به جز من کسی هست که همسرش بانوی زنان جهان باشد؟» همگی پاسخ دادند: نه.(۲)

* حضرت علی علیه السلام در ضمن پاسخ به نامه دیگر معاویه می‌نویسد: «دختر پیامبر صلی الله علیه و آله همسر من است که گوشت او با خون و گوشت من در هم آمیخته است. نوادگان حضرت احمد(صلی الله علیه و آله)، فرزندان من از فاطمه علیهاالسلام هستند، کدامیک از شما سهم و بهره‌ای چون من دارا هستید.»(۳)

* در جریان سقیفه حضرت ضمن برشمردن فضایل و کمالات خویش و این‌ که باید بعد از پیامبر، او رهبری و هدایت جامعه اسلامی را عهده‌دار شود به ابوبکر فرمود: «تو را به خدا سوگند می‌دهم! آیا آن کس که رسول خدا او را برای همسری دخترش برگزید و فرمود خداوند او را به همسری تو [علی] در آورد من هستم یا تو؟ ابوبکر پاسخ داد: تو هستی.(۴)

فاطمه رکن علی است

از مقامات ممتازی که مخصوص پیامبر صلی الله علیه و آله و حضرت فاطمه علیهاالسلام می‌باشد رکن بودن برای علی است. در حدیثی می‌خوانیم پیامبر صلی الله علیه و آله به حضرت علی علیه السلام فرمودند: «سلام علیک یا ابا الریحانتین، فعن قلیل ذهب رکناک.» (۵)

چه تعبیر لطیف و زیبایی همان تعبیر حضرت علی علیه السلام در مورد زن که فرمودند زن ریحانه است. پیامبر نیز فرمودند: «سلام بر تو ای پدر دو گل [زینب و ام کلثوم] به زودی دو رکن تو از دست می‌روند.»
حضرت علی علیه السلام بعد از شهادت فاطمه خطاب به ایشان فرمودند:«بِمَنِ العَزاء‌ یا بِنتِ مُحمد؟ کنت بِکِ اتعزی فَفیم العَزاء من بعدک؟»؛ به چه چیزی آرامش یابم ای دختر محمد؟ من به وسیله تو تسکین می‌یافتم؛ بعد از تو به چه چیزی آرامش یابم؟

علی علیه السلام بعد از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: «این یکی از دو رکن بود» و بعد از شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام فرمودند:« این رکن دیگر است.»

مددکار اطاعت الهی

انبیاء و پیشوایان معصوم تنها راه سعادت و خوشبختی انسان‌ها را پیروی از دستورات الهی می‌دانستند و از این رو بهترین همکار و دوست برای آنان کسی بود که در این راستا به آنها کمک کند.

می‌خوانیم علی علیه السلام در پاسخ پیامبر که سؤال کردند:« همسرت را چگونه یافتی؟» گفتند:« بهترین یاور در راه اطاعت از خداوند.»(۶)



تمسک علی علیه السلام به کلام زهرا علیهاالسلام

حضرت در حدیث اربع مائة بعد از این که فرمودند در مراسم تجهیز مرده‌ها گفتار خوب داشته باشید چنین ادامه دادند: «فان بنت محمد صلی الله علیه و آله لما قبض ابوها ساعدتها جمیع بنات بنی‌هاشم، قالت: دعوا التعداد و علیکم بالدعا.»

حضرت زهرا علیهاالسلام بعد از ارتحال رسول اکرم صلی الله علیه و آله به زنان بنی‌هاشم که او را یاری می‌کردند و زینت‌ها را رها کرده و لباس سوگ در بر نموده‌اند، فرمود:«این حالت را رها کنید و بر شماست که دعا و نیایش نمایید.»(۷)
هنگام ارتحال بزرگ بانوی اسلام حضرت فاطمه و بیان وصایا و حلالیت ایشان حضرت در پاسخ می‌گوید: « پناه به خدا، تو داناتر و پرهیزکارتر و گرامی‌تر و نیکوکارتر از آنی که به جهت مخالفت کردنت با خود، تو را مورد نکوهش قرار دهم. دوری از تو و احساس فقدانت بر من گران خواهد بود، ولی گریزی از آن نیست. به خدا قسم با رفتنت مصیبت رسول خدا را بر من تازه نمودی، یقینا مصیبت تو بزرگ است مصیبتی که هیچ چیز و هیچ کس نمی‌تواند به انسان دلداری دهد و هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین آن شود.»

با این که حضرت علی علیه السلام معصوم بوده و تمام گفته‌های او حجت است ولی برای تثبیت مطلب به سخن زهرا علیهاالسلام تمسک می‌کند. این نشانگر عصمت حضرت صدیقه طاهره علیهاالسلام بوده و این که تمام رفتار، گفتار و نوشتار او حجت است و از این جهت فرقی بین زن و مرد نیست.

تنها تسلی بخش علی علیه السلام

حضرت بعد از شهادت فاطمه خطاب به ایشان فرمودند:

«بِمَنِ العَزاءُ‌ یا بِنتَ مُحمَد؟ کُنتُ بِکِ اَتَعزی فَفیمَ العَزاء مِن بَعدِکِ؟» (۸)؛ با چه کسی آرامش یابم ای دختر محمد؟ من به وسیله تو تسکین می‌یافتم؛ بعد از تو با چه کسی آرامش یابم؟

غضب خداوند به غضب فاطمه علیهاالسلام

حضرت علی علیه السلام از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل نموده که ایشان فرمودند:

«انَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ لَیَغضِبُ لِغَضِبِ فاطِمَه وَ یَرضی لِرِضاها»(۹)؛ خداوند عزوجل به خاطر خشم فاطمه، خشمگین؛ و برای خشنودی و رضایت فاطمه راضی می‌شود.

و در حدیث دیگر خطاب به حضرت فاطمه علیهاالسلام فرمودند:

« انَّ اللهَ لَیَغضِبُ لِغَضَبِکِ وَ یَرضی لِرِضاکِ»(۱۰)؛ خداوند برای خشم تو، خشمگین و برای خشنودی تو، خشنود می‌شود.

برگزیده پیامبر صلی الله علیه و آله

حضرت علی علیه السلام در مصیبت حضرت زهرا علیهاالسلام خطاب به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می‌فرماید: «قل یا رسول الله عن صفیتک صبری»؛ « یعنی این صفیه توست، بانویی که صفوه تو، مصطفی و برگزیده توست رحلت کرده و صبر فقدانش برای من دشوار است.»(۱۱)

تکرار مصیبت فقدان پیامبر صلی الله علیه و آله

هنگام ارتحال بزرگ بانوی اسلام حضرت فاطمه و بیان وصایا و حلالیت ایشان حضرت در پاسخ می‌گوید: « پناه به خدا، تو داناتر و پرهیزکارتر و گرامی‌تر و نیکوکارتر از آنی که به جهت مخالفت کردنت با خود، تو را مورد نکوهش قرار دهم. دوری از تو و احساس فقدانت بر من گران خواهد بود، ولی گریزی از آن نیست. به خدا قسم با رفتنت مصیبت رسول خدا را بر من تازه نمودی، یقینا مصیبت تو بزرگ است مصیبتی که هیچ چیز و هیچ کس نمی‌تواند به انسان دلداری دهد و هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین آن شود.»(۱۲)

مقدم نمودن خواست فاطمه برخواست خویش

در هنگام وصیت حضرت زهرا علیهاالسلام در پاسخ امام به ایشان و گریستن هر دو، سپس امام سر مبارک فاطمه علیهاالسلام را به سینه چسباند و گفت:«هر چه می‌خواهی وصیت کن، یقینا به عهد خود وفا کرده، هر چه فرمان دهی انجام می‌دهم و فرمان تو را بر نظر و خواست خویش مقدم می‌دارم.» (۱۳)

پایان شکیبایی علی علیه السلام

علی علیه السلام که اسوه صبر و استقامت است اما در شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام تاثر و تالم خود را چگونه اظهار می‌دارد، تا آنجا که بعد از دفن همسر گرامیش در حالی که حزن و اندوه تمام وجود او را فرا گرفته بود خطاب به قبر پیامبر صلی الله علیه و آله عرضه داشت:
«خدا چنین خواست که او زودتر از دیگران به رسول خدا بپیوندد، پس از او شکیبایی من به پایان رسیده و خویشتن‌داری از دست رفته، اما آنچنان که در جدایی تو صبر کردم در مرگ دخترت نیز جز صبر چاره‌ای ندارم شکیبایی بر من سخت است. پس از او آسمان و زمین در نظرم زشت می‌نماید و هیچ گاه اندوه دلم نمی‌گشاید. چشمم بی‌خواب، و دل از سوز غم سوزان است. تا خداوند مرا در جوار تو ساکن گرداند. مرگ زهرا ضربه‌ای بود که دل را خسته و غصه‌ام را پیوسته گردانید و چه زود جمع ما را به پرشانی کشانید… اگر بیم چیرگی ستمکاران نبود، برای همیشه اینجا [کنار قبر زهرا(علیهاالسلام)] می‌ماندم و در این مصیبت بزرگ چون مادر فرزند مرده، اشک از دیدگانم می‌راندم.»(۱۴)

سالروز شهادت حضرت زهرا تسلیت باد

                                                      فاطمه اکتفا به نامش نکنید
                                                    نشناخته توصیف مقامش نکنید
                                                 هر کس که در او محبت زهرا نیست
                                                  علامه اگر هست سلامش نکنید

حضرت محمد (ص) می فرمایند : فاطمه پاره تن من است . هرکه او را بیازارد ، مرا آزرده خاطرکرده
و هر که او را شاد کند ، مرا نیز خوشحال نموده است .